Wysokość świadczenia chorobowego za okres pobytu w szpitalu

Jeśli ubezpieczony ze względu na stan swojego zdrowia trafi do szpitala, może liczyć na zasiłek chorobowy, który z założenia wypłacany jest w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku. W przypadku pracownika świadczenie chorobowe może być jednak wyższe, o ile pobyt w szpitalu przypada w okresie pierwszych 33 dni niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym.

Osobie, która stała się niezdolna do pracy z powodu choroby:

w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego albo
nie później niż w ciągu 14 dni lub odpowiednio - w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby - 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,

przysługuje zasiłek chorobowy.

Zasady przyznawania tego świadczenia zostały określone w art. 4, 6-9 oraz 12-17 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.

Świadczenie dla pracownika

Pracownik niezdolny do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, przez pierwsze dni absencji chorobowej w danym roku kalendarzowym zachowuje jednak prawo do co najmniej 80% wynagrodzenia (o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy - Dz. U. z 2018 r. poz. 108 ze zm.). Prawo do tzw. wynagrodzenia chorobowego przysługuje odpowiednio:

za 14 dni - w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia (dotyczy niezdolności do pracy przypadającej po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył 50 lat),
za 33 dni - w pozostałych przypadkach.

Dopiero wówczas, gdy niezdolność do pracy pracownika trwa dłużej niż odpowiednio 14 lub 33 dni w danym roku kalendarzowym, ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej.

Wysokość zasiłku chorobowego

Podstawowa wysokość zasiłku chorobowego wynosi 80% podstawy jego wymiaru.

Przy czym dla osób przebywających w szpitalu ustawodawca przewidział nieco niższe świadczenie, tj. w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku. Jednocześnie zastrzegł, iż w przypadku gdy hospitalizacja pracownika, który ukończył 50. rok życia, przypada w okresie od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80% podstawy jego wymiaru. Takie rozwiązanie pozwoliło na zapewnienie wszystkim pracownikom (bez względu na wiek) jednakowej wysokości świadczenia należnego przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym (odpowiednio samego wynagrodzenia chorobowego lub wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego w wysokości co najmniej 80% podstawy wymiaru świadczenia, w tym za okres pobytu w szpitalu).

Kwestię tę reguluje art. 11 ustawy zasiłkowej, który wskazuje również na okoliczności uzasadniające przyznanie zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru tego świadczenia (są one analogiczne jak dla 100% wynagrodzenia chorobowego). Chodzi tu o niezdolność do pracy:

przypadającą na okres ciąży,
powstałą wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów lub poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,
powstałą wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.

Ponadto na 100% świadczenie, za sprawą art. 9 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1773 ze zm.), może liczyć ubezpieczony, którego niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

Jeżeli zachodzą okoliczności uprawniające do świadczenia chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru, przysługuje ono w tej wysokości także za okres pobytu w szpitalu.

Pomocne wyjaśnia ZUS

Ustawodawca nie określił szczegółów w zakresie ustalania prawa do wyższego (niż 70%) zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu. Brak też odesłania do zasad wynikających z art. 92 Kodeksu pracy, chociażby w kwestii momentu ukończenia przez pracownika 50 lat.

Dlatego warto w tej kwestii posiłkować się wyjaśnieniami ZUS, zawartymi w komentarzu do ustawy zasiłkowej, dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl. Organ rentowy wskazuje (w tym na przykładach) swoją interpretację stosowania w praktyce przepisu art. 11 ust. 1b ustawy zasiłkowej (patrz ramka).

Zasady obowiązujące przy ustalaniu wysokości zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu, dla pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia:

1.	Okres, za który pracownikowi przysługuje wyższa (rozumiana jako 80% podstawy wymiaru zasiłku) wysokość zasiłku chorobowego w związku z pobytem w szpitalu jest liczony począwszy od pierwszego dnia niezdolności do pracy przypadającej po okresie 14 dni wypłaconego przez pracodawcę wynagrodzenia chorobowego.
2.	Wyższa wysokość zasiłku chorobowego ma zastosowanie do niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył 50. rok życia.
3.	Przy ustalaniu okresu od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, za który przysługuje wyższa wysokość zasiłku chorobowego w związku z pobytem w szpitalu:
	-	powinny być uwzględniane okresy orzeczonej niezdolności do pracy, za które pracownik:
		•	otrzymał wynagrodzenie chorobowe oraz zasiłek chorobowy, a także
		•	nie ma prawa do wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku chorobowego, z przyczyn określonych w art. 14-17 ustawy zasiłkowej,
	-	nie należy brać pod uwagę okresu niezdolności do pracy:
		•	z powodu choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za który zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru,
		•	z prawem do zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu zatrudnienia.
4.	Ponieważ, niezależnie od wieku pracownika, za okres niezdolności do pracy przypadającej po ustaniu zatrudnienia, przysługuje zasiłek chorobowy, a nie wynagrodzenie chorobowe, zasada dotycząca wyższej wysokości zasiłku chorobowego w związku z pobytem w szpitalu, nie ma zastosowania do zasiłku chorobowego należnego za okres po ustaniu zatrudnienia.
5.	W przypadku gdy niezdolność do pracy pracownika, który ukończył 50. rok życia, trwa na przełomie roku, a w roku, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby przez okres:
	-	dłuższy niż 33 dni - okres od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, za który pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 80% podstawy wymiaru w związku z pobytem w szpitalu, powinien być liczony począwszy od niezdolności do pracy przypadającej po przerwie, a więc po okresie wypłaty wynagrodzenia chorobowego,
	-	dłuższy niż 14 dni ale nie dłuższy niż 33 dni (pracownik w dniu 31 grudnia ma prawo do zasiłku chorobowego) albo dłuższy niż 33 dni, a kolejna niezdolność do pracy powstała po przerwie i trwała nie dłużej niż 33 dni na przełomie kolejnego roku kalendarzowego - okres, za który przysługuje wyższa wysokość zasiłku chorobowego w związku z pobytem w szpitalu, powinien być liczony od 1 stycznia; zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu w wysokości 80% podstawy wymiaru przysługuje maksymalnie przez 19 dni, nie dłużej niż do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.