Czy ZUS wypłaci zasiłek chorobowy po ustaniu umowy zawartej na zastępstwo?

W naszej firmie przez krótki okres umowę o pracę w celu zastępstwa wykonywała osoba, która kilka dni przed jej rozwiązaniem zachorowała, dostarczając zwolnienie lekarskie obejmujące również dni po rozwiązaniu umowy. Czy należy wypłacić jej wynagrodzenie chorobowe oraz czy otrzyma zasiłek po ustaniu zatrudnienia?

Zakładając, że pracownik ma wymagany okres ubezpieczenia chorobowego, tzw. okres wyczekiwania, uprawniający do wypłaty świadczeń chorobowych, to tak. W przypadku pracowników "wyczekiwanie" wynosi 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Wlicza się do niego wcześniejsze okresy ubezpieczenia chorobowego, pod warunkiem, że przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni (lub przypadała na urlop wychowawczy albo urlop bezpłatny). Pracownik, legitymujący się wcześniejszym co najmniej 10-letnim okresem obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, nie musi spełnić warunku "wyczekiwania" na prawo do zasiłku chorobowego (także wynagrodzenia za czas choroby) - art. 4 ust. 3 pkt 3 ustawy zasiłkowej. Świadczenia te przysługują wówczas od pierwszego dnia niezdolności do pracy.

Jak bowiem stanowi art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy zasiłkowej, zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego (tj. w trakcie umowy o pracę), jak i po jego ustaniu, nie przysługuje za okres po zakończeniu tej umowy, jeżeli pracownik nie nabył prawa do zasiłku przed jej rozwiązaniem z powodu nieprzepracowania okresu wyczekiwania.

Generalnie prawo do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu zatrudnienia przysługuje bez względu na rodzaj zawartej umowy o pracę, z tym że w razie powstania niezdolności do pracy już po rozwiązaniu umowy muszą zostać spełnione warunki określone w art. 7 ustawy zasiłkowej, tj. niezdolność ta musi trwać bez przerwy co najmniej 30 dni i powstać nie później niż w ciągu:

• 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego lub
   
• 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego - w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.

Jednakże w przypadku, gdy niezdolność do pracy z powodu choroby powstanie jeszcze w czasie trwania umowy o pracę, jak w sytuacji opisanej w pytaniu, to nie ma znaczenia ile dni choroby przypada na okres po ustaniu zatrudnienia.

Pracownik zatrudniony od 2 maja do 1 czerwca 2016 r. (31 dni) otrzymał zwolnienie lekarskie na okres od 2 do 19 czerwca 2016 r. (18 dni). Niezdolność do pracy powstała w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego, ale trwała krócej niż 30 dni, zatem nie nabył on prawa do zasiłku chorobowego.

Gdyby niezdolność do pracy z powodu choroby rozpoczęła się jeszcze w czasie zatrudnienia, np. 1 czerwca 2016 r., to bez względu na liczbę dni zwolnienia ZUS dokonałby wypłaty zasiłku chorobowego po jego ustaniu (za pierwszy dzień zwolnienia pracownik zachowałby prawo do wynagrodzenia chorobowego).

W razie dalszej nieprzerwanej niezdolności do pracy zasiłek chorobowy będzie wypłacany nie dłużej niż do wyczerpania okresu zasiłkowego, tj. 182 dni lub 270 dni w razie gruźlicy albo choroby trwającej w czasie ciąży (art. 8 ustawy zasiłkowej).

Jeżeli jednak umowa o pracę trwała zbyt krótko (np. równo 30 dni), a pracownik nie ma wcześniejszego okresu ubezpieczenia chorobowego, to nie przysługuje mu prawo do wynagrodzenia chorobowego, a w konsekwencji również zasiłku po ustaniu zatrudnienia.

Pracownik był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w celu zastępstwa nieobecnego pracownika zawartej od 9 maja do 7 czerwca 2016 r. (30 dni). W okresie od 25 maja do 15 czerwca 2016 r. jest niezdolny do pracy z powodu choroby.

Pracownik nie udokumentował wcześniejszego okresu ubezpieczenia chorobowego, zatem nie przysługiwało mu prawo do wynagrodzenia chorobowego za dni choroby przypadającej w czasie zatrudnienia, tj. od 25 maja do 7 czerwca 2016 r. Ponieważ nie nabył prawa do świadczeń chorobowych w czasie trwania zatrudnienia, ZUS nie wypłaci również zasiłku za okres po jego ustaniu.

Gdyby umowa trwała od 9 maja do 8 czerwca 2016 r. (31 dni), to pracodawca wypłaciłby wynagrodzenie chorobowe za jeden dzień (8 czerwca), czyli po upływie okresu wyczekiwania, a za pozostały okres choroby pracownik otrzymałby zasiłek chorobowy z ZUS.

Zwracamy uwagę! Zasiłek chorobowy po rozwiązaniu umowy o pracę nie przysługuje m.in. osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (nawet jeśli nie są one wypłacane), a także do zasiłku dla bezrobotnych lub świadczenia przedemerytalnego.