Zasiłek chorobowy po zmianie tytułu ubezpieczenia chorobowego

Osoba, która do końca lipca 2016 r. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę, od 1 sierpnia 2016 r. prowadzi działalność gospodarczą. Do ubezpieczenia chorobowego przystąpiła od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności. W jaki sposób ZUS obliczy zasiłek chorobowy, do którego nabyła prawo od 1 września 2016 r., jeśli za sierpień 2016 r. opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne (w tym chorobowe) naliczone od podstawy w wysokości 9.000 zł?

Co do zasady, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu prowadzącemu pozarolniczą działalność stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 48 ustawy zasiłkowej). Za przychód uważa się podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tej podstawy (art. 3 pkt 4 ustawy zasiłkowej).

Jeżeli jednak ubezpieczenie chorobowe z tytułu prowadzonej działalności trwa krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych (tu jeden miesiąc), to zgodnie z art. 48a ustawy zasiłkowej, podstawę wymiaru zasiłku stanowi suma:

przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku oraz
kwoty stanowiącej iloczyn jednej dwunastej przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu, tj. gdy okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, w liczbie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia chorobowego uwzględnia się również pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia z poprzedniego tytułu (tu pracowniczego).

Na temat ustalania wysokości zasiłków po podwyższeniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe pisaliśmy w UiPP nr 17/2016, str. 22-23.

Ważne: Liczba pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia chorobowego uwzględnionych z poprzedniego i aktualnego tytułu nie może przekraczać 12 (art. 48a ust. 2 ustawy zasiłkowej).

ZUS w piśmie z 31 grudnia 2015 r. (dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl, w zakładce "Bieżące wyjaśnienia komórek merytorycznych Zakładu") wyjaśnił, że w takim przypadku do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się ustaloną w powyższy sposób sumę, z tym że liczbę miesięcy, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru powiększa się o liczbę pełnych kalendarzowych miesięcy ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu.

Przykład

Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą od 1 sierpnia 2016 r. i od tego dnia podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym chorobowemu (do 31 lipca 2016 r. przez 5 lat była zatrudniona na podstawie umowy o pracę). Jako podstawę wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia za jedyny pełny kalendarzowy miesiąc ubezpieczenia, tj. za sierpień 2016 r., zadeklarowała kwotę 9.000 zł.

Najniższa podstawa wymiaru składek obowiązująca tę osobę wynosi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, czyli w 2016 r. - 2.433 zł. Po odliczeniu 13,71% kwota ta wynosi 2.099,44 zł.

Od 1 do 30 września 2016 r. osoba ta nabyła prawo do zasiłku chorobowego (ma wymagany 90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego).

Podstawę wymiaru zasiłku stanowi kwota 7.766,08 zł, według wyliczenia:

przeciętna najniższa podstawa wymiaru składek: 2.099,44 zł,
1/12 przeciętnej kwoty przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek:
9.000 zł - 2.433 zł = 6.567 zł; (6.567 zł - 900,34 zł) x 1 m-c = 5.666,66 zł,
5.666,66 zł : 12 = 472,22 zł,
kwota stanowiąca podstawę wymiaru zasiłku: 2.099,44 zł + (472,22 zł x 12) = 7.766,08 zł.

Zasiłek chorobowy za każdy dzień choroby wyniesie 207,10 zł (7.766,08 zł x 80% : 30).