Podstawa zasiłku chorobowego po zawieszeniu pozarolniczej działalności gospodarczej

Od kilku lat prowadzę własną działalność gospodarczą i z tego tytułu opłacam składki na ubezpieczenia społeczne, w tym na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego zawiesiłam swoją działalność na 30 dni (cały czerwiec br.), a następnie począwszy od 1 lipca r. ponownie zgłosiłam się do wszystkich ubezpieczeń społecznych, tym razem deklarując znacznie wyższą podstawę wymiaru składek. Kilka dni później potrącił mnie samochód i trafiłam do szpitala. W jaki sposób w tej sytuacji ZUS powinien był ustalić podstawę wymiaru należnego mi zasiłku chorobowego?

Gdyby nie przerwa w ubezpieczeniu chorobowym, podstawa wymiaru należnego obecnie Czytelniczce zasiłku chorobowego zostałaby ustalona w oparciu o podstawę wymiaru ostatnio wypłacanego świadczenia, tj. zasiłku macierzyńskiego. Jak bowiem wynika z treści pytania, przerwa między okresami pobierania zasiłków była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. W takim przypadku natomiast - w świetle art. 43 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r. poz. 159), zwanej ustawą zasiłkową - podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo.

Czytelniczka jednak na czerwiec br. zawiesiła prowadzenie swojej działalności, co skutkowało przerwą w ubezpieczeniach społecznych, w tym w dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym. Jej długość (równo 30 dni) pozwala co prawda na uzyskanie prawa do zasiłku chorobowego (patrz ramka), jednak powoduje jednocześnie konieczność ustalenia od nowa podstawy jego wymiaru. Zgodnie bowiem z art. 36 ust. 4 ustawy zasiłkowej, dotyczącym wprawdzie pracowników, ale mającym odpowiednie zastosowanie do innych ubezpieczonych, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem przychodu uzyskanego przez ubezpieczonego w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.

W świetle powyższego wydawać by się mogło, iż znaczne podniesienie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne znajdzie odpowiednie przełożenie na wysokość należnego świadczenia chorobowego. Stałoby się tak, gdyby zainteresowana zachorowała po upływie choćby jednego pełnego miesiąca kalendarzowego (np. w sierpniu br.). Wówczas w oparciu o art. 48 ustawy zasiłkowej podstawę zasiłku stanowiłby przeciętny miesięczny przychód za okres 12 lub pełnych miesięcy ubezpieczenia chorobowego po okresie zawieszenia działalności (odpowiednio - za lipiec br.).

W przypadku Czytelniczki zastosowanie jednak miał art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli niezdolność do pracy ubezpieczonego, dla którego określono najniższą podstawę wymiaru składek (w tym m.in. osoby prowadzącej własną działalność pozarolniczą), powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku stanowi najniższa miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, po odliczeniu wartości odpowiadającej 13,71%.

Czytelniczka stała się niezdolna do pracy w lipcu br., a więc przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego (przystąpiła do niego 1 lipca br.), zatem mimo deklaracji wyższej składki chorobowej wysokość należnego jej zasiłku chorobowego należało obliczyć od podstawy wymiaru zasiłku wynoszącej 1.939,45 zł, zgodnie z wyliczeniem:

2.247,60 zł* - 2.247,60 zł × 13,71% = 1.939,45 zł.

* najniższa miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe obowiązująca w 2014 r.

Zliczanie okresu ubezpieczenia chorobowego

Osoba podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu na zasadzie dobrowolności nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Stanowi o tym art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej, który jednocześnie w ust. 2 precyzuje, iż do tego tzw. okresu wyczekiwania wlicza się także poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana:

urlopem wychowawczym,
urlopem bezpłatnym albo
odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Ponadto, jak wyjaśnia ZUS w swoim komentarzu do ustawy zasiłkowej dostępnym na stronie internetowej tej instytucji (www.zus.pl), jako okres ubezpieczenia chorobowego traktowany jest również okres pobierania zasiłku macierzyńskiego przysługującego w czasie trwania tytułu ubezpieczenia chorobowego.