Potrącenia z wynagrodzenia i zasiłku chorobowego w praktyce kadrowej

1) Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy jest zajęte na poczet należności niealimentacyjnych na kwotę kilku tysięcy złotych. Jak należy obliczyć kwotę potrącenia w sytuacji, gdy pracownik przez część miesiąca chorował nabywając prawo do wynagrodzenia chorobowego oraz sprawował opiekę nad kilkuletnim dzieckiem, za okres której otrzyma zasiłek opiekuńczy?

Wynagrodzenie za czas choroby jest objęte tymi samymi normami ochronnymi w zakresie potrąceń jak wynagrodzenie za pracę. Aby obliczyć kwotę potrącenia należy te świadczenia w skali tego samego miesiąca ze sobą sumować. Natomiast zasiłek (chorobowy, opiekuńczy, macierzyński) podlega potrąceniom na zasadach właściwych dla emerytur. Tak więc obliczenia kwoty potrącenia należy dokonać oddzielnie.

Potrącenia z wynagrodzenia

Potrącenia sum egzekwowanych na pokrycie świadczeń niealimentacyjnych są limitowane odpowiednio do wysokości wynagrodzenia (zasiłku) oraz objęte kwotą wolną od potrąceń. W odniesieniu do wynagrodzenia limit potrącenia wynosi w omawianym przypadku 1/2 tego wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych.

Kwoty wolne od potrąceń podajemy
w serwisie www.wskazniki.gofin.pl
w zakładce Prawo Pracy.

Wolna od potrąceń jest równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniach składkowo-podatkowych. W razie zatrudnienia na część etatu - kwotę wolną ustala się od minimalnego wynagrodzenia ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Przypominamy, że w pierwszej kolejności oblicza się wynagrodzenie minimalne proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, a następnie dokonuje odliczeń składkowo-podatkowych. Podobne stanowisko zajął resort pracy w opinii nadesłanej naszemu Wydawnictwu w dniu 7 stycznia 2014 r.

Ważne: Kwota wolna od potrąceń nie ulega zmniejszeniu w razie wypłaty wynagrodzenia za część miesiąca.

Potrącenia z zasiłku

Dla zasiłku chorobowego limit potrącenia na zaspokojenie egzekwowanych należności niealimentacyjnych to 25% kwoty zasiłku (przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych). Zasiłek chorobowy jest wolny od egzekucji na powyższe cele wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi w części odpowiadającej 50% kwoty najniższej emerytury. Przy czym w tym przypadku (odmiennie niż przy wynagrodzeniu) kwota wolna, zgodnie ze stanowiskiem ZUS, podlega proporcjonalnemu zmniejszeniu. Nie ma natomiast znaczenia wymiar zatrudnienia pracownika.

Przykład

Wynagrodzenie i pozostałe wierzytelności pracownika zatrudnionego na 1/2 etatu są zajęte na poczet należności niealimentacyjnych na kwotę kilku tysięcy złotych. W listopadzie br. pracownik otrzymał wynagrodzenie za pracę - 772 zł, wynagrodzenie chorobowe za 2 dni - 39 zł oraz zasiłek opiekuńczy za 4 dni - 78 zł. Pracownik jest uprawniony do podstawowych kosztów uzyskania przychodów oraz złożył pracodawcy PIT-2.

Pracodawca w rozpatrywanym miesiącu nie potrącił żadnej kwoty z wynagrodzenia, gdyż nie pozwoliła na to kwota wolna:

kwota wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych: (772 zł + 39 zł) - (105,84 zł + 63,46 zł + 6 zł) = 635,70 zł,
kwota wolna: 1.680 zł x 1/2 etatu = 840 zł; 840 zł - (115,16 zł + 64,19 zł + 8 zł) = 652,65 zł,
652,65 zł > 635,70 zł.

Z zasiłku potrącił 7,72 zł, co zapewniło zachowanie kwoty wolnej, zgodnie z wyliczeniem:

maksymalna kwota potrącenia: 78 zł x 25% = 19,50 zł,
kwota zasiłku po odliczeniu zaliczki na podatek: 78 zł - 14 zł = 64 zł,
kwota wolna: 844,45 zł x 1/2 = 422,23 zł; 422,23 zł : 30 dni = 14,07 zł; 14,07 zł x 4 dni = 56,28 zł,
ustalenie kwoty potrącenia: 64 zł - 56,28 zł = 7,72 zł.

Zwracamy uwagę! Obowiązujące przepisy nie wskazują sposobu pomniejszania kwoty wolnej przy potrąceniach zasiłkowych. Zdaniem części autorów zasada proporcjonalności wymaga, aby w sytuacji gdy zasiłek przysługuje za część miesiąca, kwotę wolną ustalić dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca i mnożąc przez liczbę dni, za które zasiłek przysługuje. Niektórzy uważają jednak, że dzielnikiem w każdym przypadku jest liczba 30. Z zapytaniem w tej sprawie nasze Wydawnictwo wystąpiło do resortu pracy.

2) Jak dokonać potrąceń na poczet zajęcia, o którym mowa w pierwszym pytaniu, w przypadku dwukrotnej wypłaty w ciągu tego samego miesiąca kalendarzowego, tj. 10. dnia - wynagrodzenia za poprzedni miesiąc, a ostatniego dnia - premii kwartalnej?

W przypadku dwóch terminów wypłat, potrąceń należy dokonać dwukrotnie, w każdym terminie osobno. W celu dochowania wszystkich wymogów w tym względzie, już w pierwszym terminie wypłaty należy zapewnić pracownikowi kwotę wolną od potrąceń, zaś w drugim dokonać potrącenia "korygującego" (uwzględniającego łączną kwotę świadczeń). Przykład praktycznego wyliczenia kwot potrąceń w omawianym przypadku zaprezentowano w UiPP nr 4/2014, str. 35-37.

3) Wynagrodzenie pracownika jest zajęte na poczet należności alimentacyjnych. Wkrótce pracownik nabędzie prawo do tzw. trzynastki. Czy będzie ona podlegała potrąceniom, a jeżeli tak, to jak obliczyć kwotę potrącenia?

Dodatkowe wynagrodzenie roczne (tzw. trzynastka), posiada status wynagrodzenia i podlega potrąceniom, a ponadto jest wymienione w art. 87 § 5 K.p. jako należność niepodlegająca ograniczeniom co do wysokości potrącenia na poczet należności alimentacyjnych.

Ważne: Nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.

W świetle powyższego, w miesiącu wypłaty trzynastki, o ile egzekwowana kwota tego wymaga należy dokonać potrąceń na poczet zajęcia alimentacyjnego w następujący sposób:

z wynagrodzenia za pracę: w wysokości 3/5 jego kwoty po odliczeniach składkowo-podatkowych (nie występuje tu kwota wolna od potrąceń),
z trzynastki: pełną naliczoną kwotę po odliczeniach składkowo-podatkowych.