Zasiłek chorobowy również po ustaniu zatrudnienia

Ubezpieczony, który stanie się niezdolny do pracy, ma możliwość skorzystania z przysługującego mu zasiłku chorobowego, oczywiście po spełnieniu odpowiednich warunków. Jest to sytuacja uzasadniona polegająca na ziszczeniu się ryzyka z racji podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Niekiedy jednak prawo do wskazanego świadczenia przysługuje również za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego.

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Nabędzie on prawo do zasiłku chorobowego po upływie tzw. okresu wyczekiwania. Jego długość zależna jest od charakteru podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.

Podlegający temu ubezpieczeniu obowiązkowo prawo takie nabędą po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, a podlegający ubezpieczeniu dobrowolnie - po upływie 90 dni. Przy czym do wskazanego wymiaru okresu ubezpieczenia wlicza się poprzednie okresy tego ubezpieczenia, m.in. jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni.

Po ustaniu tytułu

Ustalając kryteria przyznawania świadczenia chorobowego ustawodawca dopuścił możliwość nabycia do niego prawa przez osobę, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego. Prawo do świadczenia przysługuje takiej osobie, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu:

14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,
3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego - w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.

Tak stanowi art. 7 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.

W zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby lub pobytu w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej informacje o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłku chorobowego lub jego wysokości podaje się z zastosowaniem odpowiednich kodów literowych. W przypadku wymienionym w art. 7 pkt 2 ustawy zasiłkowej, zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA powinno zawierać kod literowy "E" oznaczający niezdolność do pracy spowodowaną chorobą zakaźną, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.

Za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego zasiłek chorobowy przysługuje więc osobie, która stała się niezdolna do pracy:

w czasie trwania tytułu ubezpieczenia i niezdolność do pracy trwa nieprzerwanie po ustaniu tego tytułu lub
po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego.

Przy czym dla prawa do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego ważną rolę odgrywa regulacja zawarta w art. 13 ustawy zasiłkowej. Ustawodawca wymienił okoliczności, po zaistnieniu których nie jest możliwe skorzystanie z prawa do omawianego świadczenia (patrz ramka).

Osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie (np. przedsiębiorcy) nabędą prawo do zasiłku za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego tylko wówczas, gdy ustanie tego ubezpieczenia nastąpi wskutek ustania tytułu ubezpieczenia. Nie będzie to miało miejsca przykładowo w sytuacji wniosku osoby zainteresowanej o wyłączenie z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Nie ustanie wówczas tytuł ubezpieczenia chorobowego, a jedynie ustanie ubezpieczenie chorobowe.

Płatnik zasiłku

Zasiłek chorobowy za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego może stanowić swoistego rodzaju ochronę osoby, której jest należny przed brakiem możliwości ponownego zatrudnienia się. Przy czym dla niektórych osób może ulec zmianie dotychczasowy płatnik zasiłku oraz wysokość tego świadczenia.

Płatnikiem zasiłku chorobowego należnego za okres po ustaniu ubezpieczenia jest wyłącznie ZUS.

Kwestie związane z wysokością należności przysługującej po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego kształtują się następująco. Podstawa wymiaru takiego zasiłku podlega ograniczeniu. Nie może być ona wyższa niż kwota wynosząca 100% przeciętnego wynagrodzenia. Jest ona ustalana miesięcznie w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie z poprzedniego kwartału, ogłaszanego dla celów emerytalnych. Obowiązuje ona od 3. miesiąca kwartału kalendarzowego przez okres kolejnych 3 miesięcy. Stanowi o tym art. 46 ustawy zasiłkowej.

Kiedy po ustaniu zatrudnienia nie przysługuje zasiłek chorobowy?

Zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy:

-	ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
-	kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,
-	nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia, w przypadkach określonych w art. 4 ust. 1 ustawy zasiłkowej,
-	jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
-	podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Zasiłek chorobowy nie przysługuje również za okres niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.)